Süt Sığırcılığı İşletmelerinde Gerekli Bölme Sayılarının Hesaplanması
Doç.Dr.Serap Göncü
İşletme planlanırken işletmenin tam kapsiteye ulaştığında sahip olması gereken bölmeler ve sayıları başlangıç aşamasında iken hesaplanmalıdır. Bu hesaplar yapılırken hayvanların, ne kadar süre kuruda kalacağı, gebelik oranı, canlı doğum oranı gibi biyoljik ortalama değerler kullanılarak geliştirlen formüllerden yararlanılmaktadır. Aşağıdaki gerekli bölme sayısı ve kullanılan formülller bileşnelerin açıklaması ile verilmiştir.
Sağmal inek bölmesi : S=(A-K)+D
S= Sağmal inek sayısı K= Kuruda inek sayısı
A= Anaç sürü D= Denenen 1. lak. inek sayısı
Denenen 1. Laktasyondaki inek sayısı : D=0.5A*Ba*Cd*Y123.GO.Ts
Ba= buzağılama aralığı
Y123 =0-24 aylar arası yaşama gücü katsayısı
Cd= Canlı doğum oranı
GO= gebelik oranı
Ts= Test süresi katsayısı
cinsiyet oranı
Yılda deneme ahırından geçen inek sayısı Dy= D/Ts
D= Denenen 1. lak. inek sayısı
Ts= Test süresi katsayısı
Kuruda İnek Bölmesi: K=A*bs1
A= Anaç kapasitesi
Bs1 = Kuruda kalma süresi katsayısı
Doğum Bölmesi DB= B*Bs2
B= İşletmede yılda doğacak buzağı sayısı
Bs2 = Doğum bölmesinde barındırma süresi katsayısı
Doğacak Buzağı Sayısı B= (A+Dy)*ba*cd
Dy= Yılda deneme ahırından geçen inek sayısı
Dy= D/Ts
Dy=9/0.25=36
ba= buzağılama aralığı
cd = canlı doğum oranı
Buzağı Bölmesi BB=B*bs3
B= buzağı sayısı
bs3= Buzağı barındırma sayısı katsayısı 2/12=0.17
Genç Dişi Hayvan Bölmesi Gdd= B*y1*bs4
y1= 0-2 aylar arası yaşama gücü 0.93
bs4= barındırma süresi katsayısı 4/12=0.33
Genç Erkek Hayvan Bölmesi Gde= B*y1*bs4
y1= 0-2 aylar arası yaşama gücü 0.93
bs4= barındırma süresi katsayısı 4/12= 0.33
Düve Bölmesi
a- Ham Düve Bölmesi : Hd= (0.5*B*Y2)*bs5
Y2=0-6 ay arası yaşama gücü katsayısı 0.90
bs5= Dişi genç hayvan bölmesinde barındırma süresi katsayısı bs5=12/12=1
b- Gebe düve bölmesi Gd= (0.5*B*GO*y3)bs6
GO= Gebelik oranı katsayısı %55
Y3=0-12 ay arası yaşama payı katsayısı 0.88
bst= barındırma süresi katsayısı bst= 6/12 =0.5
Boğa Bölmesi : F=B*k/r
F= boğa kapasitesi
k= Bir gebelik için yeterli aşım sayısı 2
r= Boğa başına yılda aşım sayısı 70
Formüllerde hesap yapılırken kullanılacak katsayıların hesabındaki temel kabuller
ba |
Buzağılama aralığı |
0.92 |
cd |
Canlı doğum oranı |
0.95 |
GO |
Gebelik oranı katsayısı |
0.60 |
y1 |
0-2 aylar arası yaşama gücü |
0.93 |
y2 |
0-6 aylar arası yaşama gücü |
0.90 |
y3 |
0-12 aylar arası yaşama gücü |
0.88 |
Y123 |
0-24 aylar arası yaşama gücü |
0.95 |
Test süresi |
ne kadar süre test edilecek(ay) |
4 |
Kuruda kalma süresi |
ne kadar süre kuruda kalıyorlar(gün) |
60 |
Ts |
Test süresi katsayısı |
0.33 |
Bs1 |
Kuruda kalma süresi katsayısı |
0.15 |
Bs2 |
Doğum bölm. barındırma sür. katsayısı |
0.02 |
Bs3 |
Buzağı barındırma sayısı katsayısı |
0.17 |
Bs4 |
Barındırma süresi katsayısı |
0.33 |
Bs5 |
Dişi genç hayv.bölm.barındırma sür.kats. |
1 |
Bs6 |
Barındırma süresi katsayısı |
0.5 |
k |
Bir gebelik için yeterli aşım sayısı |
2 |
r |
Boğa başına yılda aşım sayısı |
70 |
Buradaki fomüller kullanılarak 150 baş sağmal kapasitesi olan bir işletme için gerekli bölme sayıları aşağıdaki gibi olacaktır.
SAĞMAL İNEK BÖLM. | S=(A-K)+D |
139 |
KURUDAKİ İNEK BÖLM. | K=A*Bs1 |
23 |
DENENEN 1.LAK. İNEK SAY. | D=0,5*A*Ba*Cd*y123*GO*Ts |
11 |
YILDA DENM.GEÇEN İNEK SAY. | Dy=D/Ts |
34 |
DOĞACAK BUZAĞI SAYISI | B=(A+Dy)*ba*cd |
161 |
DOĞUM BÖLM. | DB=B*Bs2 |
3 |
BUZAĞI BÖLME SAYISI | BB=B*Bs3 |
27 |
GENÇ HAYVAN BÖLMELERİ. | ||
DİŞİ | Gde=B*y1*Bs4 |
49 |
ERKEK | Gde=B*y1*Bs4 |
49 |
DÜVE BÖLM. | ||
HAM DÜVE BÖLM. | Hd=(0,5*B*y2)*Bs5 |
73 |
GEBE DÜVE BÖLM. | Gd=(0,5*B*GO*y3)Bs6 |
20 |
BOĞA BÖLM. | F=B*k/r |
5 |
- NOT: Bu hesaplar yapırken ilk laktayson ineklerin 4 ay süre ile süt verim özelikleri açısından test edilip ondan sonra satılacağı, erkek hayvanların ise besi materyali olarak satılacağı esas alınmıştır. Bu nedenle her işeletmnin kendi idari karalarına göre bu gerekli sayıları hesaplaması ve veya elindeki bölmeler ile bakabileceği kapasiteyi hesaplaması mümkündür.