Sağımhane Planlamada Kullanılan Kriterler ve Sağımhane Etkenliği
Doç.Dr.Serap Göncü
Sağımhane planı hazırlanırken tam kapasite durumund agerekli sağımhane kapasitesinin hesaplanması gerekir. Gerekli sağım durağı sayısı ve kapasite konsudna farklı tercihler söz konusu olabilir. Ancak mutlaka gelecekte olası genişleme planları dikkate alanırak bu hesapların yapılması gerekir. Çünkü sağımhanelerin ekonomik ömrü 15-20 yıl olup yatırım maliyetleri dikkate alınarak uzun soluklu planlamayı gerektirmektedir.
Öncelikle sağım için harcanan işgücü gereksinmesinde bazı kaullberin easalrın bilinesmi gerekir. Sağımda gerekli işgücü memenin temizlenmesi, sütün süzülmesi ve satışa hazır hale getirilmesi gibi aşamaları kapsar ve işltetme kapasitesi ve koşulları ile yakından ilgiliidr. Sağım işletme hayvan sayısına bağlı olarak elle yapılabileceği gibi makinede kullanılabilir. Sağım elle yapıldığı zaman yaklaşık günde inek başına sağım süresi ortalama 18-19 dakika, makineyle sağım yapılınca inek başına günde 7-10 dak. arasında değişir. Sürü büyüklüğü 20 sağmala kadar elle sağım yapılır. Fazlasında makineli sağım yapılması önerilir.
Bir İşletmede Sağım İşleri İçin Gerekli Hesaplamalarda kullanılacak formüllerden bazıları
Bir sağımcının, sağımdan önce meme temizliği, başlık takma çıkarma işi içn harcadığı zaman 1.5 -2 dakikadır.
Bir ineğin sağımı için geçecek süre:
SS= 0.21*OSV+2.75
SS= Sağım Süresi
OSV= Ortalama Süt Verimi
Örnek: OSV:15 kg ise SS=0.21*15+2.75=5.9 dakikadır
Bir işletmede bir saatte sağılabilecek inek sayısı:
İS=N60/SS N:Sağım ünitesi (sağım başlığı sayısı)
N=(SS*İS)/60
Örnek bir sürüde 40 inek sağılıyor ve bir sağımdaki süt verim ortalaması 9 kg ise 1 saatte sağımı bitirmek için kaç sağım başlığına gerek vardır.
SS=0.21*9+2.75=4.64 dakika
N= (5*40)/60=3 adettir.
Ayrıca bu heaplardan soınra işler durumdaki sağımhanelerinde hesaplanan kapasiteyi karşılayıp karşılamadığı veya etkenliğinin kontrol edilmesi gerekir. Sağımhane ve sağım etkenliği ise sağımın incelenmesi ile anlaşılabilmektedir. Bunun için sağımınızı takip edilip işlemlerin özlelikle, sağım oncesi, sağım sırası ve hemen sağımdan sonra hayvanlar stress yaratabilecek başlıklarda düzenleme yaparak etkenlik sağlamak mümkündür. Sağımhane ve sağım etkenliği konusudna göz önüne alınması gereken başlıklardan bazıları aşağıda sıralanmıştır.
Çizelge 1. Sağımhane ve sağım etkenliği konusudna göz önüne alınması gereken başlıklar
| 1. En yüksek süt elde ettiğiniz dönemde kaç ineğiniz sağılmaktadır |
| 2. Bir ineğin gezinti alanından sağım yerine kadar gelemsi için geçen sure nedir. |
| 3. her sağımda bir ienğin ahırdan sağımhaneye kadar gitmesi için meafe ne kadardır. |
| 4. Sağımhanede kaç s ağım başlığınız vardır |
| 5. Günde kaç sağım yapıyorsunuz |
| 6. İLk sağım nalşığı takılamsı ile son başlık takılan inektan sağım başlığı çıkarılana kadar geçen sure nedir |
| …sabah sağımında? |
| …öğlen sağımı? |
| …akşam sağımı? |
| 7. Günde 2 sağım yapıyor iseniz ikis ağım arasında geçen sğreniz nedir |
| 8 Kaç sağımcınız sağımda çalışmaktadır ? |
| 9. En yüksek süt ürettiğniz döenmdeki günlük süt üretim miktarınız nedir (buzağılara içirilen veya hastalık nedeniyle ilaç alan inekelrin sütü dahil) |
| 10. Her sağımda sağım sisteminin temizliği içn geçen süre nedir |
| 11. Sağım sistmi temziliği için hangi sistemi kullanıyorsunuz maktaınız |
| 12. Sağım yerinin temziliği için geçen sure (2 kişi çalışıyorsa iki kişinin çalışma sresi)nedir |
| 14. Süt veriminin en yüksek olduğu zamanda günde kaç saat süt sağımı için geçmektedir. |
| 15. Ne tip ahırda hayvancılık yapıyorsunuz |
