Home Sığırcılık Süt Sığırcılığı Yetiştirme Sığırda Boynuz Köreltme Teknikleri

Sığırda Boynuz Köreltme Teknikleri

0
525

Sığırda Boynuz Köreltme Teknikleri

Doç.Dr.Serap GÖNCÜ

Boynuz darbeleri, karkas, deri ve memelerde yara ve berelere sebep olmakta ve bu yolla sığır yetiştiriciliğinde büyük parasal kayıplara neden olmaktadır. Boynuzlu bir hayvana herhangi bir muamele yapmak oldukça tehlikeli olup, ayrıca ahırda ve özellikle yemliklerde daha çok yere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu nedenlerden dolayı boynuz entansif sığır yetiştiriciliğinde istenen bir özellik olmayıp uygun bir metotla, köreltilmesi istenir. Bu nedenle, çok eski zamanlardan beri boynuzların gelişmesini önlemek ve mevcut boynuzları köreltmek amacıyla çeşitli metotlar geliştirilmeye çalışılmıştır. Sığırda boynuz köreltme başlıca iki şekilde yapılabilir. Bunlardan birincisi genetik olarak boynuzsuz sığırların yetiştirilmesi ikincisi ise dışarıdan müdahale ile boynuzların köreltilmesi yoludur

Erkek ve dişi buzağılar, doğdukları zaman boynuzları henüz çıkmamıştır. Boynuz, zaman içinde gelişip sertleşmekte, tırnak benzeri bir yapı olan boynuzu oluşturmaktadır.

Keratin yapı oluşmadan, bir başka anlatımla, boynuz tam gelişmeden, köreltmek en kolay ve en uygun yoldur. Şekil 1’de yeni doğmuş bir buzağıda boynuz çıkıntısının yeri görülmektedir. Boynuz köreltme en kolay ve en uygun bu dönemde yapılabilir.

Şekil 1. Buzağıda Boynuz Çıkıntısı

Buzağılarda boynuz köreltme uygulamasının, doğumdan sonraki 2 ay içerisinde ve sütten kesimden yaklaşık olarak 3 hafta kadar önce yapılmış olması önerilmektedir. Boynuz köreltme işlemi, buzağı için acı verici ve zor bir uygulama olup bu stresi en aza indirmek gerekir.

Boynuz köreltme işlemi sığır üzerinde stres yaratan bir işlem olup, ergin sığırda gençlere göre daha fazla stres oluşturmakta ve özellikle yaşlı sığırlarda boynuz köreltmenin etkisi daha uzun süre devam etmektedir. Boynuz büyüdükçe kesilip çıkarılacak olan boynuzun yerinde açılan yaranın iyileşme süresi de uzamakta ve hayvan daha fazla etkilenmektedir.

Ayrıca boynuz köreltmek amacıyla kullanılan metot da hayvanın etkilenme düzeyini belirlemede önemli bir diğer faktörü oluşturmaktadır. Boynuz köreltme metotları içerisinde, çeşitli aletler kullanarak (boynuz testeresi, boynuz kesme kerpeteni veya boynuz kesme makası) kesmek ya da oyacak ile boynuzun oyularak yontulması hayvanın daha çok etkilenmesine sebep olmaktadır. Ancak, ileri yaşta olup boynuzları köreltilmemiş sığırlarda, bu metotların kullanılma zorunluluğu da söz konusudur

Tüm bu nedenlerden dolayı, sığırda boynuz köreltme işleminin mümkün olduğunca erken yaşta yapılmasının, hem yetiştiriciye kolaylık sağlaması hem de hayvanın daha az etkilenmesi bakımından büyük yarar vardır

 

Sığırda Boynuzların Dışarıdan Müdahale ile Köreltilmesi

Sığırda boynuz köreltme metotları içerisinde en yaygın olarak kullanılanı elektrikli veya ateşte kızdırılan özel dağlama aleti (Şekil 2) ile dağlamadır. Ancak Boynuz köreltme metotları içinde en az acı verici olanı ve en kolayı ise kimyasal maddelerle boynuz çıkışının engellenmesidir.  Boynuz gelişimi arttıkça kanama riski artar bu nedenle yaşlı sığırlarda işlem yapılırken kanama riskine karşı hazırlıklı olmak gerekir. Bunun için, kanamayı azaltmak için kesilen boynuzun yerinde açılan yarada ki kan damarlarını bağlamak, tampon uygulamak ve yarayı dağlamak sonuç verebilir.

Şekil 2. Boynuz Köreltmede Kullanılan Aletler

 

Dağlama aleti (8-60 günlük yaşlar arası): Birinci alet boynuzu içine alacak ve yüksüğe benzer şekilde boynuz köreltme aleti, ikincisi ise elektrikle ısıtılan boynuz köreltme aletini göstermektedir.

Boynuz tüpü (2 ay-3 aylık yaşlar arası): İçi boş ancak uçları çok keskin olan bu alet ile boynuzlar kesilir

Boynuz kaşığı 3-5 aylık yaşlı danalarda boynuzlar boynuz kaşığı ile köreltilebilir.

Boynuz makası 5-12 aylık yaşı sığırlarda boynuzlar, boynuz makası ile köreltilebilirAncak bunların daha küçük tipleri de bulunmakta olup, kimyasal maddeler veya dağlama yolu ile köreltme yaşı geçmiş  buzağılarda da kullanılabilmektedir.

Boynuz Kesme Kerpeteni:İki yaşından daha büyük olan sığırlarda pense ile boynuz kısaltılabilir. Hızlı ve etkili olup az acı verir.

Testereler: İki yaşından daha büyük sığırlarda boynuz testere ile kısaltılabilir. Bu amaçla normal testereler kullanılabileceği gibi elektrikli testerelerde kullanılabilir.

Elastratör: Boynuz köreltme amacı ile elastratörler de kullanılmaktadır. Küçük ve çok sert bir lastik halkanın özel pensesi ile boynuza geçirilerek yapılır.

NO COMMENTS

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here