Hocam simental ırkı hayvanlarda kısa süreli kızgınlık görülüyor, 1-2 saat sürüyor ardından bir daha gözükmüyor sizce sorun ne olabilir hayvanların önünde yem de saat 3 gibi bitiyor saat 6 da yem veriliyor.
Kızgınlık süresi inek ve düvelerde farklılık gösterir. İneklerde verimle ortaya çıkabilecek negatif enerji dengesi bunda en önemli faktördür. Yüksek verimli ve yetersiz ve dengesiz beslenen ineklerde ortaya çıkan negatif enerji dengesi, kanda NEFA, keton cisimciklerini yükseltir. Kan glukozu ve insulini düşer. Stres hormonları düzeyi yükselir. Bu biyokimyasal koşullarda Hipotalamus-Hipofiz-Yumurtalık ekseninde üremeyle ilgili hormanların üretiminde (GNRH-FSH-LH-Ostrojen-Progesteron) düşmelere olur. Bu durumda follikül gelişimi aksar, yetersiz folikül gelişimi östrojen düzeyinin düşük olmasına, foliküler gelişimin azalması daha küçük folliküllerin ovule olmasına veya LH’ın ovulasyona neden olacak yüksek salınımının yetersizliği hiç ovule olamamaya neden olabilir. Yetersiz follikül gelişimi, ovum ve embriyo kalitesini, sarı cisim boyutunu ve dolayısıyla progesteron düzeyini düşürebilir.
Burada özetlenen hormonal ve biyokimyasal koşullar yanında Hipotalamus-hipofiz-yumurtalık eksenindeki dokuların hormonlara karşı vereceği cevapda kötüleşebilir. Bu etkiler, kızgınlığın gizli seyretmesi, sakin (sessiz) kızgınlık, kistik ovaryum, embriyonun tutunamaması, erken embriyonal ölümlerin artmasına neden olur. Soruyu soran arkadaşımızın örneğinde yemliklerin yemlemeden 3 saat önce boşaldığı toplam yem temininde yetersizlik olduğu yani hayvanların yaklaşık 6 saat yem tüketme şansının olmadığı görülmektedir. Bu durumda özellikle verimi yüksek hayvanlar yeterli besin maddesi (enerji, protein, mineral-vitamin) alamazlar ve doğum sonrası 60-90 günde gebe kalacak ineklerde metabolik problemler (doğum felci, deplasman, ketozis, yağlı karaciğer, döl yatağı iltihabı gibi) mevcut negatif enerji dengesinin şiddetini artırır ve diğer metabolik probemlerin (asidoz, süt yağı düşüş, laminitis) ve üreme problemlerinin insidansını artırır.
Yetersiz-kısıtlı besleme (hayvanların önünde yemin erken bitmesi) sadece alınan toplam besin madde miktarlarını etkilemez, aynı zamanda yem erken bittiği için hayvanlar arasında yem tüketimi bakımından bir yarışa neden olur. Bu durmdan yüksek verimli hayvanlar daha olumsuz etkilenebilir. Yarış sırasında aşırı yem tüketenler asidoz olur, sonraki öğünlerde asidoz olan hayvanlar yeme gitmediklerinden diğerleri fazla kesif yem tüketir. Onlarda da özellikle yem seçimi de varsa asidoz rizki, süt yağı düşüşü ve laminitis vakaları ortaya çıkabilir. Tüm sürüde yem tüketimi sürekli dalgalanır ve her türlü metabolik probleme açık hale getirebilir.
Kızgınlıkla ilgili diğer konular zemininde fazla çamur veya gübre ve zemindeki kayganlık (hayvanla atlama davranışını kısıtlayabilir), sıcaklık stresi koşullarında da hayvanlar vücutlarında ısı üretimini azaltmak için hareket etmeyi bırakırlar. Kızgınlığın belirlenmesinde bu nedenle zorluklar ortaya çıkabilir.
